Το μυθιστόρημα του Σταμάτη Τσαρούχα "Το Ρόδο της Κυζίκου" επέλεξα αυτή τη φορά ,το οποίο έχει ως φόντο τα ιστορικά γεγονότα από τη Μικρασιατική Καταστροφή ως τα νεώτερα χρόνια, τον πόλεμο του '40, τη γερμανική κατοχή, τον εμφύλιο, τη χούντα. Θέμα αρκετά γνωστό και πολυδιαβασμένο που ο κάθε συγγραφέας το αποδίδει με βάση τα ακούσματα ,τις προσωπικές μαρτυρίες ,τις αφηγήσεις των ανθρώπων που τα έζησαν. Διαχρονικό και παγκόσμιο είναι επίσης ότι κάτω από πολύ δύσκολες, ακόμη και ακραίες συνθήκες, ο άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει τις κρυφές εκείνες δυνάμεις που χρειάζεται να λειτουργήσουν για να προσαρμοστεί και να συνεχίσει τη δημιουργία του σε νέα περιβάλλοντα. Κάπως έτσι ξεκινά και η ιστορία της Ευφροσύνης και της οικογένειάς της που γεννήθηκε στην Αρτάκη, την πρωτεύουσα της Κυζίκου, την οποία εγκατέλειψε βίαια και αναγκάστηκε να αναζητήσει μια νέα πατρίδα στη Νέα Αρτάκη Ευβοίας. "... άνθρωποι οι οποίοι γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, ρίζωσαν εκεί, ένιωθαν σαν να τους ξερίζωνε κάποιος και να τους φύτευε κάπου αλλού που σίγουρα δε θα 'πιανε και θα μαραίνονταν ." Η ηρωίδα αφηγείται στο γιό της της την ιστορία της , τις πορείες αιχμαλώτων μέχρι να μπουν στα πλοία για την Ελλάδα, τις δυσκολίες που συνάντησε μέχρι να στεριώσουν στο νέο άγονο τόπο, καθώς και τα δύσκολα χρόνια που έζησαν στην Ελλάδα με τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο , τον τραγικό εμφύλιο και την επιβολή της δικτατορίας. Πληγές ανοιχτές που δε λένε να κλείσουν και που αιμορραγούν, γιατί τα χτυπήματα της μοίρας για κάποιους ανθρώπους είναι σκληρά και άδικα. "Ο φανατισμός και ο πόλεμος ξυπνούν τα πιο άγρια ένστικτα στον άνθρωπο.Τον κάνουν θηρίο που θέλει να κατασπαράξει τον πιο αδύναμο." Απλή γραφή που πλαισιώνεται από διαλόγους , εναλλαγές στην αφήγηση, έντονες περιγραφές και αληθοφάνεια. Η ιστορία της οικογένειας του Σταμάτη Τσαρουχά - όπως και οι χιλιάδες ιστορίες των Μικρασιατών προσφύγων- αντιστοιχούν και παραβάλλονται με τις σημερινές καθημερινές ειδήσεις που αφορούν τα εκατομμύρια προσφύγων και μεταναστών στον κόσμο. Η συναισθηματική φόρτιση ενός σημερινού μετανάστη ή πρόσφυγα από οποιαδήποτε χώρα σε μια άλλη είναι η προβολή της αλήθειας του παρελθόντος που έτσι γίνεται διαχρονική. Το δράμα αυτών των ανθρώπων το έζησαν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες και το κουβαλούν μέσα τους πολύτιμο φυλαχτό τόσο για τους ίδιους όσο και για τα παιδιά τους.