Παλιές και Νέες Χώρες - Ισίδωρος Ζουργός

Παλιές και Νέες Χώρες - Ισίδωρος Ζουργός (2023) [9.2]

[05-01-2024, 08:13]
Ποδαρικό κάνουμε αυτή τη Χρονιά με το νέο μυθιστόρημα του Ισίδωρου Ζουργού "Παλιές και Νέες Χώρες" που εκτυλίσσεται στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα μέχρι το 1912 ενώ οι πόλεις Αθήνα ,Ερμούπολη , Θεσσαλονίκη πρωταγωνιστούν κι αυτές δίπλα στους βασικούς χαρακτήρες. Η αφήγηση ξεκινάει in media res όταν η Λεύκα Κηρομάνου , υιοθετημένη κόρη ενός ισχυρού τοκογλύφου, πραγματοποιεί την επιθυμία του άντρα της που είναι βαριά άρρωστος να τον ρίξει στο βυθό του Θερμαϊκού. Μέσω της αναδρομικής αφήγησης μαθαίνουμε ότι ο Μιχαήλ που ήταν γιος του Γεωργίου και της Βιλελμίνης Δέδε επιστρέφοντας από σπουδές στο εξωτερικό προσπαθεί να ορθοποδήσει και να βρει την πραγματική του ταυτότητα.Ονειροπόλος, ευαίσθητος διαβάζει τα έργα του Ιούλιου Βερν και ονειρεύεται φανταστικά ταξίδια και περιπέτειες ναυαγών ενώ επισκέπτεται τη Σύρο, όπου ζουν οι θείοι του σε μια περίοδο που αυτή είχε χάσει την παλιά της αίγλη και δεν αποτελούσε πλέον σταθμό για το διαμετακομιστικό εμπόριο. Όταν μια νεαρή υπηρέτρια της οικίας Δέδε θα χάσει τη ζωή της ο Μιχαήλ συντετριμμένος από την κοινωνική αδικία που βλέπει μπροστά στα μάτια του θα επιτρέψει στην Αθήνα και μετά θα αναχωρήσει για τη Θεσσαλονίκη που τότε αποτελούσε μια άλλη Χώρα εκτός του ελληνικού Βασιλείου που είχε Βαλή και Τούρκους χωροφύλακες , όχι δραχμές αλλά γρόσια. " Η Σελανίκ ήταν πάντα ένα ορφανοτροφείο των ιδιώνυμων ψυχών, ένα ιμαρέτ για τους σαλούς με την κακοφορμισμένη συνείδηση, ένα εντευκτήριο των αγγέλων της γης και της λάσπης."( σελ 196) Ένα άνοστο αστείο θα τον φέρει κοντά με την Λεύκα Κηρομάνου και θα ζήσει για καιρό στη σκιά της , μιας γυναίκας διόλου συνηθισμένης, απρόβλεπτης και καθόλου αγγελικής που θα γίνει η βασική ηρωίδα και ιέρεια της αφήγησης, όπως φαίνεται στο σημείωμα του συγγραφέα.Για τη Λεύκα το χρήμα αποτελεί εφαλτήριο επιτυχίας , περιφρουρεί την ελευθερία της και της ανοίγει πόρτες για την κοινωνική αποδοχή. " Είχα καταλάβει πως η ζωή μου είχε εκτροχιαστεί , είχε φύγει θαρρείς έξω από τις ράγες, σαν να ήταν ένα βαγόνι του τρένου μας που έφτανε τότε ως τα Σκόπια και τη Μητροβίτσα." ( σελ.156) Όταν τελικά αποκαλύφτηκε η αλήθεια ο Μιχαήλ φεύγει από την Αθήνα για να γίνει φαροφύλακας στον φάρο της Ψαθούρας, κοντά στην Αλόννησο και η Λεύκα θα ξεκινήσει μια νέα ζωή χωρίς να μπορέσει να βγάλει τον Μιχαήλ από το μυαλό της. "Ένας φάρος δίπλα στα κύματα και μια φωνή έρωτος από έναν ναυαγό που ήξερε να στρώνει αριστοτεχνικά , μια μια τις λέξεις σαν τον καλύτερο τεχνίτη." "Πες μου πώς τα κατάφερνες κι όλο το σώμα μου μυρμήγκιαζε όταν σε έβλεπα να ξυρίζεσαι ,να ελαφροπατάς φορώντας εκείνο το αναίτιο χαμόγελο ή να γυρνάς τις σελίδες ενός βιβλίου;τί είχε το βλέμμα σου ,το γέλιο σου , η αφέλεια σου , αυτά που μ' έκαναν να ξεχνάω πως όλοι είμαστε από χώμα και μια μέρα εκεί θα τελειώσουμε;" ( σελ .273) Τον καιρό της απουσίας του Μιχαήλ στην Ψαθούρα , η Λεύκα θα έρθει κοντά με την Όλγα ,την υπηρέτρια των Δέδε , ενώ θα αρνηθεί την πρόταση του Δημοσθένη να φτιάξει μια νέα ζωή μαζί του. " Πώς θα ζούσα εγώ μ' έναν άλλον άντρα χωρίς το τρέμουλο της φαντασίας, δίχως την προσμονή του απρόοπτου, τη διακινδύνευση μιας αστοχίας, χωρίς το γέλιο σου που έκανε στα καφενεία τα διπλανά τραπέζια να μας κοιτάζουν;Πώς θα ζούσα εγώ μ' έναν άντρα που αγνοούσε ποιος ήταν ο κύριος Βερν και τις περιπέτειες των ηρώων του;" (σελ.282) Το τελευταίο κομμάτι της μυθιστορίας θα έχει φόντο τη Θεσσαλονίκη μετά την πυρκαγιά στην εβραϊκή συνοικία στις 15 Αυγούστου του 1890, όταν η πόλη προσπαθεί να βρει τον βηματισμό της. Η πένα του Ζουργού θα δώσει με μοναδικό τρόπο την ατμόσφαιρα της εποχής , όπου συνυπάρχουν όλες οι φυλές- Έλληνες, Τούρκοι ,Εβραίοι- σαν φιγούρες του θεάτρου σκιών.Μέσα σε αυτούς, ο Μιχαήλ συμμετέχοντας σε συνδικαλιστικά συνδικάτα για τα δικαιώματα των λιμενεργατών, θα αγωνιστεί για τους αδικημένους αυτού του κόσμου.Το τέλος του βιβλίου επιφυλάσσει μια απρόσμενη έκπληξη για τον αναγνώστη, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με τον ρεαλισμό της πραγματικής ζωής και το ιδεατό καταφύγιο που προσφέρει η λογοτεχνία, αυτή η αίσθηση ότι όλα μπορούν να συμβούν χάρη στη φαντασία και τη δημιουργική πνοή του συγγραφέα . Το Παλιές και Νέες Χώρες είναι ένα μυθιστόρημα για τις γυναίκες που ασφυκτιούν κάτω από τις κοινωνικές συμβάσεις, ανασύρει από τη μυθιστορηματική αφάνεια τις άφωνες παρουσίες των απλών ανθρώπων, των υπηρετριών ή των φαροφυλάκων, ξεδιπλώνει τη δύναμη του έρωτα , την ανάγκη του ανθρώπου για φανταστικά ταξίδια και όνειρα , για την μυσταγωγία του νερού και της θάλασσας, για το νόημα της ζωής στην οποία ο καθένας μας αναζητά τον δικό του φάρο. " ...οι απλοί άνθρωποι ζουν και πεθαίνουν σε ασαφή χρονικά όρια , σαν τα πουλιά που το μόνο που γνωρίζουν είναι ότι τα δέντρα άλλοτε μένουν γυμνά και άλλοτε είναι φουντωμένα." ( σελ.283)

By maria