-"Σ' αυτά τα πράγματα, πρέπει να ξέρεις, είμαι άνθρωπος. - "Άνθρωπος; Τί θες να πεις; -Να, λεύτερος. Αυτός ο διάλογος με παρακίνησε να διαβάσω το μυθιστόρημα του Ν.Καζαντζάκη "Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά " , το οποίο είχα δει μόνο σε ταινίες. Σε ένα κρητικό ακρογιάλι ένας άνθρωπος του πνεύματος έχοντας αναλάβει ένα παρατημένο ορυχείο λιγνίτη, παίρνει στην δούλεψή του έναν εξηνταπεντάρη άντρα που παίζει σαντούρι και που θα του μάθει να αγαπά τη ζωή και να μη φοβάται τον θάνατο. Μεταξύ τους θα αναπτυχθεί μια φιλία, που μοιάζει με αψιμαχία δύο κοσμοθεωριών που αφορούν το σώμα και το πνεύμα .Ο Ζορμπάς είναι ο γήινος τύπος που ζει τον κόσμο με τις αισθήσεις και τα ένστικτα .Άνθρωπος της δράσης, γνήσιος, αυθεντικός, χορεύει, εκτονώνεται , λατρεύει τις γυναίκες και απολαμβάνει τις καθημερινές, απλές χαρές της ζωής, το φαγητό, το κρασί, τον έρωτα .Διαθέτει ,ωστόσο, μια ξεχωριστή διανόηση που τον οδηγεί στην πνευματικότητα μέσα από καίρια ερωτήματα και ανησυχίες, τα οποία περιστρέφονται γύρω από την ανθρώπινη ύπαρξη , το θάνατο , τις επιθυμίες των γυναικών , που εκείνα τα χρόνια ήταν ανείπωτες, εφόσον οι κοινωνίες ήταν πατριαρχικές και συντηρητικές. Το αφεντικό που δεν έχει όνομα είναι ο άνθρωπος του πνεύματος , των βιβλίων ,της λογικής που παρά το νεαρό της ηλικίας του δεν έχει μάθει να ζει. "Δε μιλούσα ένιωθα, γρικώντας τον Ζορμπά να ανανεώνεται η παρθενιά του κόσμου.Όλα τα καθημερινά και τα ξεθωριασμένα ξανάπαιρναν τη λάμψη που είχαν τις πρώτες μέρες που βγήκαν από τα χέρια του Θεού.Το νερό, η γυναίκα, το άστρο, το ψωμί ξαναγύριζαν στην αρχέγονη, μυστηριώδη πηγή και ξανάπαιρνε φόρα στον αγέρα ο θείος τροχός." ( Σελ.63) Δίπλα τους παρελαύνουν και άλλοι ήρωες: η Μαντάμ Ορτάνς, μια ξεπεσμένη σαντέζα, ερωμένη του Ζορμπά, η χήρα που την ποθούν όλοι οι άντρες του χωριού , ο Παυλής που αυτοκτονεί για χάρη της, ο τρελός του χωριού, ο Μιθημός, η Λόλα που συνδέεται ερωτικά με τον Ζορμπά και τον φωνάζει "παππούλη, οι καλόγεροι του μοναστηριού και όλοι οι κάτοικοι και οι εργάτες που απαρτίζουν αυτήν την συντηρητική, κλειστή κοινωνία. Το κείμενο του Καζαντζάκη κρύβει μια πρωτόγνωρη μαγεία και εγείρει τόσο ενδιαφέροντα θέματα συζήτησης. Η εστίαση είναι εσωτερική και οι διάλογοι που απηχούν την κρητική ντοπιολαλιά δίνουν ζωντάνια και θεατρικότητα στο κείμενο , ενώ οι περιγραφές στήνουν ένα ρεαλιστικό σκηνικό. Σαφώς και το λιγνιτωρυχείο ήταν πρόσχημα για τον αφηγητή- αφεντικό, εφόσον δεν ενδιαφέρεται για επιχειρήσεις και κέρδη, αλλά αναζητεί απαντήσεις στα καίρια φιλοσοφικά ζητήματα που τον τυραννούν.Από την μεριά του ο Ζορμπάς που είναι το πρότυπο του ελεύθερου ανθρώπου, του απόλυτου αρσενικού, του δείχνει ότι οι απαντήσεις για τα βασικά αυτά υπαρξιακά ζητήματα δεν βρίσκονται στα βιβλία, αλλά μέσα στην ίδια τη ζωή, αρκεί να τη ζει κανείς με πάθος λυτρωμένος από ελπίδες και προσδοκίες. " Αντιλάλησε πάλι μέσα μου με τη φωνή του γερανού, η φοβερή προειδοποίηση πως η ζωή ετούτη είναι μοναδική για τον κάθε άνθρωπο άλλη δεν έχει, ό,τι μπορείς να το χαρείς, εδώ θα το χαρείς, περνάει γρήγορα και δεν θα σου ξαναδοθεί στην αιωνιότητα , άλλη ευκαιρία." (σελ.179) Διαβάζοντας τον Καζαντζάκη αναθεωρούμε απόψεις για την θρησκεία και συνειδητοποιούμε πως η ευτυχία κρύβεται στις απλές καθημερινές χαρές της ζωής. " Βεβαιώθηκα πάλι πόσο η ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο - ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχικό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο." ( σελ.92)