Το δεύτερο βιβλίο της ιστορικού Μαρίας Ευθυμίου " Ρίζες και θεμέλια " που έχει τη μορφή μιας συνέντευξης στον δημοσιογράφο Μάκη Προβατά ,περιγράφει τη φωτεινή αλλά και τη μη φωτεινή πλευρά της Ελλάδας. Ξεκινά από την ίδια την ελληνική γλώσσα , η οποία είναι μια από τις τέσσερις ζώσες γλώσσες του κόσμου ,που έχουν το προνόμιο να γράφονται αδιάλειπτα εδώ και 3.500 χρόνια, παρά τις συνεχείς επιδράσεις που η ίδια δέχτηκε από τους κατακτητές. Πέρα από τη γλώσσα και η ελληνική ναυτοσύνη αποτέλεσε προάγγελο για την επέκταση του ελληνικού αποικισμού.Μια αποικία ήταν και η Κωνσταντινούπολη που για αιώνες ονομαζόταν Βυζάντιο από το όνομα του οικιστή της Βύζα, ο οποίος εγκαταστάθηκε "στον τόπο των τυφλών", εκεί που έσμιγαν δύο ήπειροι και δύο θάλασσες.Κι έτσι η επαφή με άλλους λαούς , οι εμπορικές δραστηριότητες και οι πολιτικές εμπειρίες έπλασαν τις βάσεις του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού που μέχρι σήμερα αποτελεί αντικείμενο μελέτης και θαυμασμού με όχημα πάντα την ελληνική γλώσσα . Στα ελληνιστικά χρόνια , η διάχυση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού ήταν τόσο μεγάλη , όπως μαρτυρεί και η μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης από τα εβραϊκά στα ελληνικά κατά τον 3ο αι. π.χ. Η κυριαρχία των Ρωμαίων που ακολούθησε έφερε σε επαφή την λατινική με την ελληνική γλώσσα και πάμπολλες ελληνικές λέξεις έχουν εισαχθεί στη λατινική γλώσσα και αργότερα μεταφέρθηκαν στις ευρωπαϊκές γλώσσες.Με την εξάπλωση του Χριστιανισμού η δύναμη και το βάρος της ελληνικής γλώσσας θα συνεχιστούν και στο Σχίσμα του 1054, που η Ανατολική και Δυτική Εκκλησία θα επιλέξουν ελληνικούς όρους: Ορθόδοξη και Καθολική. Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους και κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι Οθωμανοί ούτε απαγόρευσαν ούτε ενίσχυσαν την παιδεία των "απίστων " υπηκόων τους.Τον 17ο, 18ο και 19ο αιώνα πολλά ελληνικά σχολεία λειτουργούσαν σε όλα τα Βαλκάνια ,την Ανατολή και τη Δύση στα οποία δεν σπούδαζαν μόνο Έλληνες μαθητές ,αλλά και αλλοεθνείς Χριστιανοί Ορθόδοξοι των Βαλκανίων , ώστε να εξασφαλίσουν μάθηση ουσιαστική και ένα καλύτερο μέλλον.Από το 1480 έως το 1820 περισσότεροι από πέντε χιλιάδες είναι οι τίτλοι των ελληνικών βιβλίων που τυπώθηκαν εντός και εκτός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας . Φτάνοντας στην Επανάσταση του Γένους η εξοικείωση των Ελλήνων με τη γνώση και τις επιστήμες βοήθησε με τη σειρά της στην προετοιμασία του Αγώνα στον οποίον σαφώς και συνέβαλε η πολιτισμική υπεροχή των Ελλήνων έναντι των Τούρκων. "Η Ελλάδα ως ανεξάρτητο κράτος , τα τελευταία χρόνια πέτυχε πολλά - λιγότερα ,όμως ,από αυτά που θα μπορούσε να είχε επιτύχει εάν είχε δράσει σωφρονέστερα και συστηματικότερα , εάν είχε αποφύγει συνολικές και ατομικές νοοτροπίες και συμπεριφορές που την έβλαψαν και τη βλάπτουν σοβαρά μέσα στον χρόνο." ( σελ.241) Όσο για τη σύγχρονη Ελλάδα που έχει στη φαρέτρα της εκτός από τη λαϊκή παράδοση , έργα τέχνης ,πολιτισμού και αξιόλογο επιστημονικό υπόβαθρο ακόμα πληρώνει τις εμφύλιες συγκρούσεις και τους διχασμούς καθώς και τις κρατικές χρεοκοπίες που έπληξαν όχι μόνο τη ζωή των ανθρώπων αλλά και την ισχύ και το κύρος της χώρας. Πρόκειται για ένα βιβλίο που με συνοπτικό τρόπο και με την αφηγηματική δεινότητα της Μαρίας Ευθυμίου μας δίνει την ιστορία της Ελλάδας μέσα στο χρόνο πάνω στο καράβι που ονομάζεται ελληνική γλώσσα.Μέσα από αυτό θα γνωρίσουμε τις απαρχές του Ελληνισμού μέχρι σήμερα , τις ρίζες ,τα θεμέλια και τα οδόσημα της Ιστορίας του. Κι αν για τον Πλάτωνα "Πρόσεξις" είναι η προσπάθεια της ψυχής να μάθει , όλοι μας έχουμε χρέος να γεμίσουμε τις ψυχές μας με την ιστορική μνήμη ,όχι μόνο στα λόγια αλλά και στην πράξη .